)
Een mooi gezicht: strak in de verf zittende luiken voor de ramen van een boerderij. Helemaal als er een patroon in geschilderd is en het aansprekende kleuren zijn. ‘Hier wonen mensen die het belangrijk vinden om goed voor hun spullen te zorgen’, lijken ze te zeggen. Maar luiken kunnen ons nog veel meer vertellen!
4 juli, 2023
Deel pagina
)
Beke Hendriksma
2 min leestijd
Vaak gebruiken we de woorden luiken en blinden door elkaar. Dat is niet helemaal juist. Het woord blind is een afleiding van het Middelnederlandse werkwoord blinden, dat dichtmaken betekent. Het lijkt daarom alsof luiken en blinden hetzelfde zijn. Luiken bestaan echter langer. Pas later kwam een combinatie van luik en lamel in de mode. En luiken die helemaal uit lamellen bestaan, noemen we blinden. Luiken zijn er voor de buitenkant én voor de binnenkant van het raam. Er zijn ook luiken die alleen het onderste deel van een raam afdekken. Door het bovenste stuk kan er dan nog licht in huis komen. Daar komt het woord ‘bovenlicht’ vandaan.
Lang geleden waren luiken pure noodzaak. Er bestond nog geen vensterglas, en dus waren de luiken van kastelen, huizen en boerderijen nodig om wind, regen, kou, hitte en inbrekers buiten te houden. Luiken van kastelen werden vanaf de 16e eeuw geschilderd in kleuren die uit de heraldiek (wapenkunde)* afkomstig zijn. De patronen die we er vaak op zien, doen denken aan zandlopers.
De basisvorm van de zandloper is het schuinkruis of Andreaskruis. Aan dit kruis is veel symboliek verbonden. Het komt niet alleen voor op luiken, maar ook op vlaggen en wapens, verkeerstekens, objecten met irriterende stoffen, op muren als metselteken en op muurankers. Het gebruik op luiken diende als bescherming tegen onheil.
Boerderijen en dienstgebouwen op landgoederen zijn vaak te herkennen aan kleurrijke luiken. Die kleuren zijn afkomstig uit de familiewapens van de (adel)lijke eigenaren. Voor hun aanzien was het belangrijk dat voor iedereen zichtbaar was welke bezittingen er allemaal bij hun kasteel of landgoed hoorden. De luiken van de pachtboerderijen en arbeidershuisjes waren dus ook van deze kleuren voorzien. We zien de kleuren en patronen zelfs terug op toegangspoorten, duiventillen en regentonnen.
In de loop van de tijd grepen veel luikenbezitters naar de kwast en gingen kleuren en patronen gebruiken die ze zelf mooi vonden. Deels uit onwetendheid en deel ook vast om zich af te zetten tegen de grootgrondbezitters. Er zijn dan ook ‘puristen’ die vinden dat andere dan de traditionele kleuren en/of patronen niet toegestaan zouden moeten worden.
*heraldiek of wapenkunde verwijst onder meer naar de gewoonte die in Europa is ontstaan in de loop van de twaalfde eeuw, om wapenuitrustingen van ridders te versieren met symbolische voorstellingen, zogenoemde emblemen. Hieruit zijn later de wapens ontstaan (bron: Wikipedia).
Afbeelding ‘Patronen op luiken’ is afkomstig van https://nl.wikipedia.org/wiki/Blind_(luik)
)
Een handboek vol praktische tips bij de aan- en verkoop van een huis.
)
 "Mijn Buitenplaats"){kind=logo}
)
)
)
)
)
)